Dapat paghandaan ng Pilipinas ang anumang posibilidad habang nagpapatuloy ang China sa mga aktibidad nito sa Ayungin Shoal, partikular na malapit sa grounded ship na BRP Sierra Madre, sinabi ng mga analyst sa ABS-CBN News nitong Sabado.
Nauna nang iniulat ng Armed Forces of the Philippines (AFP) ang “hindi pangkaraniwang” aktibidad ng Chinese maritime forces sa Shoal, kung saan nagsilbi ang BRP Sierra Madre bilang Philippine naval outpost mula noong 1999.
Sa isang video na inilabas ng AFP, ipinakita ng dalawang rubber boat ng Pilipinas ang pagtatangka ng isang rigid hull inflatable boat (RHIB) mula sa China Coast Guard (CCG) na pumunta malapit sa BRP Sierra Madre.
Sinabi ni Prof. Chester Cabalza, founding president ng International Development and Security Cooperation, na ang kilusan ng China ay dapat maging sanhi ng pagkaalarma.
“Very disturbing itong instance na ito dahil unang-una, nagkaroon tayo ng agreement with them before on resupply mission and for the past months, medyo tahimik ang area na yun,” Cabalza told ABS-CBN News.
“After ng collision na yun, mukhang gumagawa sila ng ingay ngayon and that is very unlawful and at the same time unacceptable kasi basically mukhang babaliin nila ang usapan ng Pilipinas at China,” he added.
Kamakailan ay nakita ang mga tauhan ng Chinese na may bitbit na tila mga advanced na armas habang sakay ng isang RHIB, na maaaring mangahulugan na naghahanda na silang sakupin ang Ayungin Shoal.
“That could be one of the scenario. They are the de facto controllers of Scarborough Shoal. Naagaw nila yun sa atin way back 2012,” he said.
“Kung hindi nila makuha by lawful means, probably they could do forceful retake of the Ayungin Shoal. Kung makikita mo may swarming of… drones, this time may surveillance na silang ginagawa. Medyo sophisticated na actions ang kanilang pwedeng gawin. Possibly, if we try to calculate their actions right now, may tendency na pwede nilang gawin ang scenario,” he said violence will really happen.
HINDI MAGIGING DIGMAAN
Nangangahulugan ito na mayroong maraming interpretasyon sa senaryo – na siyang dahilan kung bakit dapat magbantay ang Pilipinas sa anumang mga posibilidad.
“Mahirap na i-actualize natin, that we are activate the MDT (mutual defense treaty) and we are calling for the support of the US. In cases of wars and conflicts, biglaan itong nangyayari. No party would definitely open their cards and tell, ‘It’s official, we are going to war,'” he said.
Si Propesor Renato de Castro, isang dalubhasa sa internasyonal na relasyon sa De La Salle University, ay sumang-ayon kay Cabalza.
“We have to prepare for any possibilities, eventualities. And again the point is we want to defend our territory so we have to check the prospect that somebody has to pay the price,” de Castro.
“Let’s just prepare for possibilities. We have to come up with a contingency plan, possibility of casualties, how would you respond to kinetic force used against the Philippines and of course, we have to [think] what kind of assistance we should be get from our treaty ally – which is the US,” he said.
Nang tanungin kung maipapatupad ng Maynila ang mutual defense treaty (MDT) sa Estados Unidos kung lalala ang tensyon, sagot ni De Castro.
“Kailangan nating ipaliwanag sa ating mga kababayan na hindi ito awtomatikong hahantong sa digmaan. Ibinigay ng MDT na ang Pilipinas at Estados Unidos ay magsasangguni sa isa’t isa. Ang resulta ng konsultasyon na iyon ay nananatiling makikita,” aniya.
Namataan din ang isang Chinese rotary aircraft at isang Chinese unmanned aerial vehicle na lumilipad sa ibabaw ng Ayungin Shoal.
Sa pangkalahatan, binabantayan ng AFP ang 25 sasakyang-dagat at RHIB mula sa CCG at Chinese maritime militia, at 2 aerial asset mula sa China.
Noong Hulyo ng nakaraang taon, nagkasundo ang Pilipinas at China sa isang “provisional arrangement” para sa muling pagsuplay ng tropang Pilipino na nakatalaga sa Ayungin Shoal kasunod ng sunod-sunod na lumalalang komprontasyon sa West Philippine Sea.
Pinanindigan ng Maynila at Beijing ang “pagkakaunawaan” na ito noong ika-10 Bilateral Consultation Mechanism sa South China Sea noong Enero 17.
Ilang tropang Pilipino na nakatalaga sa kalawang na barkong pandigma ng BRP Sierra Madre ay nangangailangan ng madalas na resupply para sa pagkain, tubig at iba pang mga pangangailangan pati na rin ang transportasyon para sa pag-ikot ng mga tauhan.
